2025 අප්‍රේල් මාසයේ ජම්මු කාශ්මීරයේ පහල්ගම් ප්‍රදේශයේ සිදු වූ මාරාන්තික ත්‍රස්තවාදී ප්‍රහාරයෙන් පසු ඉන්දියාව විසින් පාකිස්තානයට එරෙහිව ගනු ලැබූ රාජ්‍යතාන්ත්‍රික හා ආර්ථික පියවර හේතුවෙන් දෙරට අතර ආතතිය උත්සන්න වී තිබේ.පාකිස්තානයේ නියෝජ්‍ය අගමැති සහ විදේශ අමාත්‍ය ඉෂාක් ඩාර් මහතා, ඉන්දියාවවිසින් සිදු කරන ලද චෝදනා හා ක්‍රියාමාර්ගවලට එරෙහිව දැඩි ප්‍රතිචාර
දක්වමින් පසුගියදා ප්‍රකාශ මාලාවක් සිදු කළේය.
ඉෂාක් ඩාර් මහතා පහල්ගම් ප්‍රහාරයට පාකිස්තානයේ සම්බන්ධයක් ඇති බවට ඉන්දියාව විසින් කරන ලද චෝදනා තීරණාත්මකව ප්‍රතික්ෂේප කර ඇති අතර, ඒවා “පදනම් විරහිත චෝදනා ක්‍රීඩා” ලෙස හඳුන්වා ඇත. “පහල්ගම් ප්‍රහාරයේ පාකිස්තානයේ කාර්යභාරය පිළිබඳ කිසියම් සාක්ෂියක් තිබේ නම්, එය ඉදිරිපත් කරන්න” යනුවෙන් ප්‍රකාශ කරමින් ඔහු ඉන්දියාවට අභියෝග කළේය. පාකිස්තානය සෑම විටම ඉවසීමෙන් ක්‍රියා කර ඇති බවත්, රාජ්‍යතාන්ත්‍රික බැඳීම් ඉටු කර ඇති බවත් ඔහු අවධාරණය කළ අතර, විශ්වසනීය සාක්ෂි නොමැතිව ඉන්දියාව මෙම ඛේදවාචකය දේශපාලනීකරණය කරන බව චෝදනා කළේය.
ඉන්දියාවේ ඕනෑම හමුදාමය ක්‍රියාවක් හෝ “අවදානම් ක්‍රියාවක්” “ශීඝ්‍ර” සහ අතීතයට වඩා “වඩාත් දරුණු” ප්‍රතිචාරයකින් මුහුණ දෙනු ඇති බවට ඩාර් අනතුරු ඇඟවීය. පාකිස්තානයට හමුදාමය වශයෙන් අභියෝග කිරීමට ඉන්දියාව විසින් කරන ලද පෙර උත්සාහයන් ගැන සඳහන් කරමින් ඔහු මෙසේ ප්‍රකාශ කළේය: “කිසිවෙකු අවදානම් ක්‍රියාවක් දියත් කිරීමට හෝ අභියෝග කිරීමට ඉදිරිපත් වන්නේ නම්, අතීතය සිහිපත් කරගන්න – ඔවුන් පෙරද උත්සාහ කර අසමත් වී තිබේ. මෙවර, ප්‍රතිවිපාක තවත් දරුණු වනු ඇත.”
ඉන්දියාව විසින් සින්ධු ජල ගිවිසුම අත්හිටුවීමට ප්‍රතිචාර දක්වමින්, පාකිස්තානයේ මිලියන 240ක ජනතාවට ජලය ලබා දීම නතර කිරීමට දරන ඕනෑම උත්සාහයක් “යුද ක්‍රියාවක්” ලෙස සැලකෙන අතර එය පාකිස්තානයට සිම්ලා ගිවිසුම සහ අනෙකුත් ද්විපාර්ශ්වික ගිවිසුම් සඳහා ඇති කැපවීම නැවත සලකා බැලීමට බල කරනු ඇති බව ඩාර් ප්‍රකාශ කළේය. “ඉන්දියාව සින්ධු ජල ගිවිසුම අවසන් කරන්නේ නම්, පාකිස්තානය සිම්ලා ගිවිසුම සහ අනෙකුත් ගිවිසුම් අවලංගු කිරීම සලකා බලනු ඇත. ආක්‍රමණයකට ප්‍රතිචාර දැක්වීමට අපට බාහිර උපකාර අවශ්‍ය නැත, ඉන්දියාවට සුදුසු ප්‍රතිචාරයක් ලබා දෙනු ඇත” යැයි ඔහු අවධාරණය කළේය.
වාගා දේශසීමාව වහාම වසා දැමීම, ඉස්ලාමාබාද්හි ඉන්දියානු මහකොමසාරිස් කාර්යාල කාර්ය මණ්ඩලය අඩු කිරීම, ඉන්දියානු ආරක්ෂක, ගුවන් සහ නාවික ආරක්ෂක උපදේශකයන් පිටුවහල් කිරීම සහ ඉන්දියානු වාණිජ ගුවන් යානා සඳහා පාකිස්තානු ගුවන් අවකාශය වසා දැමීම ඇතුළු වහාම ප්‍රති පියවර ඩාර් මහතා නිවේදනය කළේය.
ත්‍රස්තවාදය විදේශ ප්‍රතිපත්ති මෙවලමක් ලෙස භාවිතා කිරීම ගැන ඩාර් මහතා ඉන්දියාවට චෝදනා කළ අතර, ඉන්දියානු බුද්ධි අංශ විසින් ශ්‍රීනගර්හි සමහර “විදේශීය ජාතිකයන්” සඳහා සහාය ලබා දෙන බවත්, අයි.ඊ.ඩී. ද්‍රව්‍ය ජාවාරම් කිරීමට උත්සාහ කරන බවත් චෝදනා කළේය. තවද, ඔහු ඉන්දියානු අගමැති නරේන්ද්‍ර මෝදිව “සහතික කළ ත්‍රස්තවාදියෙකු” ලෙස හඳුන්වමින්, පෙර වීසා සීමා කිරීම් සහ පුල්වාමා වැනි පෙර සිදුවීම් සමඟ සමාන්තරව දැක්වීය.
විවාදාත්මක ප්‍රකාශයක දී, ඩාර් මහතා පහල්ගම් ප්‍රහාරයට සම්බන්ධ වූවන් “නිදහස් සටන්කරුවන්” ලෙස හැඳින්වූ අතර, ඔවුන් ත්‍රස්තවාදීන් ලෙස ක්‍රියා කිරීමට වඩා කාශ්මීරයේ ඉන්දියානු පාලනයට එරෙහිව ප්‍රතිරෝධය දක්වන බව ඔහු යෝජනා කළේය.
ඩාර් මහතා ඉන්දියාවේ මෑත රාජ්‍යතාන්ත්‍රික ක්‍රියාමාර්ග “බරපතල නොවන” සහ “නුසුදුසු” ලෙස විවේචනය කළ අතර, ඉන්දියාව කෝපයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වන බවත්, පාකිස්තානයේ සම්බන්ධතාවය පිළිබඳ කිසිදු සාක්ෂියක් සැපයීමට අපොහොසත් වී ඇති බවත් චෝදනා කළේය.
පහල්ගම් ප්‍රහාරයෙන් පසු, ඉන්දියාව සින්ධු ජල ගිවිසුම අත්හිටුවීම, රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සබඳතා අඩු කිරීම සහ පාකිස්තානයට එරෙහිව විවිධ ආර්ථික සම්බාධක පැනවීම ඇතුළු විවිධ පියවර ගෙන තිබේ. ඉන්දියාව ඒකපාර්ශ්විකව ක්‍රියා කරන බවත්, මෙම ප්‍රවණතාවය කලාපීය ස්ථාවරත්වයට තර්ජනයක් බවත් පාකිස්තානය ප්‍රකාශ කරයි.
තත්ත්වය උත්සන්න වීමත් සමඟ, දකුණු ආසියාවේ ආරක්ෂාව පිළිබඳ කලාපීය සහ ජාත්‍යන්තර අවධානය යොමු වී තිබේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය සහ වෙනත් ජාත්‍යන්තර ආයතන දෙරට අතර උත්සන්න වීම අඩු කිරීමට කැඳවා ඇති අතර, එවැනි ගැටුමක් දකුණු ආසියාවේ සමස්ත ස්ථාවරත්වයට බරපතල බලපෑමක් ඇති කළ හැකි බවට අනතුරු අඟවා තිබේ.
ජාත්‍යන්තර සබඳතා විශේෂඥයන්ට අනුව, ඩාර්ගේ ප්‍රකාශ පාකිස්තානයේ රාජ්‍ය මට්ටමේ ඉහළ ධ්‍රැවීකරණයක් පෙන්නුම් කරන අතර, නොබැඳි සංවිධානයේ සහ ඉස්ලාමීය සහයෝගිතා සංවිධානයේ සම්මේලනවලදී ඉන්දියාවට එරෙහිව පාකිස්තානය අන්තර්ජාතික සහයෝගය ඉල්ලා සිටිනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.
දෙරට අතර සබඳතා ඉතිහාසය බෙහෙවින් සංකීර්ණ වන අතර, කාශ්මීර ගැටුම දිගටම දකුණු ආසියාවේ ප්‍රධාන ආරක්ෂක අර්බුදයක් ලෙස පවතී. කාශ්මීර ප්‍රශ්නය පිළිබඳ විසඳුමක් සොයා ගැනීමට දෙරටම උත්සාහ කළද, මෑත වර්ෂවල දේශපාලන වෙනස්කම් සහ සීමා ආරවුල් හේතුවෙන් සාම සාකච්ඡා පරාජය වී ඇත.
තත්ත්වය තවදුරටත් නිරීක්ෂණය කරන ලෙස ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව දෙරටටම බල කර සිටින අතර, ඉන්දියා-පාකිස්තාන ගැටුම තවදුරටත් උත්සන්න වීම වැළැක්වීම සඳහා රාජ්‍යතාන්ත්‍රික මාර්ග සොයා ගැනීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කර ඇත. ඉන්දියාව සහ පාකිස්තානය යන දෙරටම න්‍යෂ්ටික බලවත්තු වන බැවින්, දෙරට අතර යම් හැඟීම්බර ක්‍රියාවක් ජාත්‍යන්තර ආරක්ෂාවට පමණක් නොව මුළු කලාපයටම බරපතල තර්ජනයක් විය හැක.
ඉන්දු-පාක් සබඳතා බොහෝ විට පාකිස්තානයේ සිවිල්-හමුදා සබඳතා සහ දෙරටේම ජාතික තේරීම් මත රඳා පවතින බැවින්, අනාගත අපේක්ෂාවන් නිශ්චිත නොවේ. කෙසේ වෙතත්, ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව සමඟ එක්ව, දකුණු ආසියාවේ ස්ථාවරත්වය සඳහා සාමකාමී විසඳුමක් සොයා ගැනීමේ වැදගත්කම අවධාරණය කරමින් රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයන් මැදිහත්වීම් දිගටම සිදු කරයි.
තත්ත්වය දෙරටට පමණක් නොව සමස්ත කලාපයේ ආර්ථික වර්ධනය, වෙළඳාම සහ සමාජ සංවර්ධනය කෙරෙහිද දැඩි බලපෑමක් ඇති කළ හැකි බැවින්, මෙම උත්සන්න වීම සමනය කිරීම සඳහා ජාත්‍යන්තර ප්‍රයත්නයන් තීරණාත්මක වනු ඇත.
Saru FM Media
