දියවැඩියාව යනු අද ලෝකවාසීන් මුහුණ දෙන දරුණුතම රෝග තත්ත්වයකි. වසරෙන් වසර වර්ධනය වන රෝගීන් ගණනත් සමඟ, එය ආර්ථික, සමාජීය සහ පුද්ගලික ජීවිතය තුළ දැඩි බලපෑම් ඇති කරමින් පවතී. ඒ හේතුවෙන් ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය (WHO) විසින් නොවැම්බර් 14 දින ලෝක දියවැඩියා දිනය ලෙස නම් කර ඇත.
ලෝක දියවැඩියා දිනය නිල වශයෙන් සලකන ලද්දේ (1991) වසරේදීය. එය මුලින්ම පැවැත්වුණේ International Diabetes Federation සහ (WHO) එකඟවීමකින් අනතුරුවය. නොවැම්බර් (14) වැනි දිනය තෝරාගෙන තිබෙන්නේ Frederick Banting මහතාගේ උපන් දිනය නිසාය. ඔහු සබිමකසබ රසායනය සොයා ගත් ප්‍රධාන වෛද්‍යවරයෙකු විය.
දියවැඩියාව යනු කුමක්ද?
දියවැඩියාව යනු ලේ තුළ ග්ලූකෝස් මට්ටම් ඉහළ යෑමෙන් සිදුවන දීර්ඝකාලීන රෝගයකි. මේ රෝගය ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් තුනක් වශයෙන් වර්ගීකරණය කළ හැක.
- පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව – ශරීරයේ insulin නිපදවීමේ හැකියාව නැති වීම.
- දෙවන වර්ගයෙ දියවැඩියාව – insulin ප්‍රතිශක්තිය නිසා ශරීරය insulin නිසි ලෙස භාවිතා නොකිරීම.
- Gestational Diabetes (දියවැඩියාව) – ගැබිනි මාතාවන්ට පමණක් වැලඳෙන දියවැඩියා වර්ගයකි.
ශ්‍රී ලංකාවේ දියවැඩියා රෝගීන් ගණන වසරෙන් වසර ඉහළ යමින් පවතී. ජාතික තරුණ හා වැඩිහිටියන්ගෙන් සම්පූර්ණ ජනගහණයේ සෑම අටෙන් එක් අයෙකුටම දියවැඩියාවක් ඇතැයි පර්යේෂණ පෙන්වයි. නාගරික ප්‍රදේශවල මෙම ප්‍රතිශතය තවදුරටත් ඉහළ යයි.
දියවැඩියාව නිසා ඇතිවන ගැටලු
- ඇස් අන්ධතාවයට
- වකුගඩු අපහසුතා
- ගතවීමේ ගැටලු
- පාද අක්‍රිය වීම (amputations)
- හෘදයාබාධ හා ස්ට්‍රෝක්
නිවැරදි ආහාරය සහ ව්‍යායාම කිරීමෙන් ද දියවැඩියාව පාලනය කළ හැක. දියවැඩියාව වැළැක්වීම සඳහා සහ පාලනය සඳහා නිවැරදි ආහාර නීතියක් සහ නිතර ව්‍යායාම අත්‍යවශ්‍යය. සීනි, පරිමිත නැති කාබෝහයිඩ්‍රේට් සහිත ආහාර වලින් වළකිමින්, ශාකීය ආහාර සහ පලතුරු ආශ්‍රිත ආහාර රටාවක් වඩාත් සුදුසුය.
දියවැඩියාවෙන් ආරක්ෂාව සඳහා අවධානය යොමු කිරීමට පහත සඳහන් ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කළ හැක.
- සෑම වසරකම ලේ සීනි පරීක්ෂණයක් සිදුකර ගත යුතුය.
- BMI (ශරීර ස්කන්ධ දර්ශකය) පාලනය
- පවුල් ඉතිහාසය සලකා බලමින් වැළැක්වීම
ජනමාධ්‍යයේ සහ රජයේ භූමිකාව
දියවැඩියා පිළිබඳ අවධානය වැඩි කිරීමට ජනමාධ්‍යය විශාල භූමිකාවක් ඇත. රජය මගින් රාජ්‍ය රෝහල් තුළ නිදහස් පරීක්ෂණ සේවා, ඖෂධ සහ උපදෙස් සැපයීම ද සලසා ඇත.
දියවැඩියා මෙන්ම වෙනත් බෝනොවන රෝග සඳහා ජනතාවට දැනුම ලබාදීම හා ජීවන රටාවන් සෞඛ්‍ය සදාචාරයට යොමු කිරීම අත්‍යවශ්‍යය. පාසල් මට්ටමින්ම දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටහන් ආරම්භ කිරීම ජීවිතවල ගුණාත්මකභාවය වැඩි දියුණු කරනු ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවේ දියවැඩියා රෝග තත්ත්වය
ශ්‍රී ලංකාවේ ජනගහණයේ සෑම (5) දෙනෙක්ගෙන් 1 කෙනකුට මේ මොහොතේ දියවැඩියාවක් තිබේ. නගර ප්‍රදේශවල ජනතාව විශේෂයෙන්ම වැඩි අවදානමක ඇත. විශේෂයෙන් තරුණ පරපුරේ අහම්බෙන් ආහාර රටා සහ ව්‍යායාම අඩුවීමත්, ආර්ථික අභියෝගත් රෝග ව්‍යාප්තිය වැඩි කරයි.
දියවැඩියාව වැලඳී බටහිර ඖෂධ භාවිතයට යෑමට පෙර දියවැඩියාව වැළැක්වීම සහ පාලනය කිරීමට ශ්‍රී ලාංකියන්ට පිළිපැදිය හැකි පහසු ක්‍රමද ඇත.
(1.) නිවැරදි ආහාර රටාවක් අනුගමනය කළ යුතුය.(පිටි සහ සීනි බහුල ආහාර ගැනීම හැකිතාක් අවම කළ යුතුය.)
නොවැම්බර් 14 වැනි ලෝක දියවැඩියා දිනය සැමරීම, මේ නිහතමානී නින්දකයා පිළිබඳව වඩාත් උදෙසාගත හා දැනුවත් සමාජයක් බිහිකිරීමේ අවස්ථාවක් විය යුතුය. ශ්‍රී ලාංකික සමාජය සෞඛ්‍යාරක්ෂක ආකාරයකින් දිවිය ජය ගැනීමට, හැකි තරම් දියවැඩියාව වළක්වා ගැනීම, හඳුනා ගැනීම හා සත්කාර කිරීම වැදගත් වේ.
අවසානයේ, අපි හැමෝම මතක තබා ගත යුතු වන්නේ,
“දියවැඩියාව පාලනය කළ හැකි රෝගයක් වන බවයි.”
එසේ දියවැඩියාව පාලනය කිරීමට නම්,
■ සීනි සහ ගැටලුවක් ඇති කාබෝහයිඩ්‍රේට් අඩු කරන්න.
■ තරබාරු ආහාරවලින් වැළකිය යුතුය.
■ දිනපතා පලතුරු සහ එළවළුවලට වැඩි අවධානයක් ලබාදෙන්න.
(2.) නිතිපතා ව්‍යායාම සිදු කිරීමෙන් ද දියවැඩියාව පාලනය කරගත හැකිය.
- දිනකට අවම වශයෙන් මිනිත්තු (30) ක් පමණ ව්‍යායාම සිදුකර යුතුය. (brisk walking) (යෝගා, නර්තනය, හෙවී ව්‍යායාම විධි රෝගීන්ගේ හැකියාව අනුව)
(3.) නියමිතව සෞඛ්‍ය පරීක්ෂණ සිදුකර ගැනීම තුළින් ද දියවැඩියාව වැලදෙන්නට ප්‍රථම පාලනය කරගත හැකිය.
■ Fasting Blood Sugar, HbA1C & cholesterol මැනවීම
■ වසරකට වරක්වත් වෛද්‍ය පරීක්ෂණයක් සිදුකර යුතුය. මීට අමතරව,
■ වෛද්‍ය උපදෙස් නොමැතිව වරක් insulin හෝ tablet භාවිතා නොකළ යුතුය.
■ හදිසි ලෙස ඖෂධ නවතා නොදැමිය යුතුය.
■ ආතතිය ද, ලේ සීනි මට්ටම ඉහළ යාමට හේතු වන නිසා භාවනා ක්‍රම වැනි ක්‍රියාමාර්ග වැදගත් වන්නේය.
ජාතික වශයෙන් ගත හැකි පියවර
■ රජය විසින් රාජ්‍ය රෝහල් තුළ දියවැඩියා ඒකක ව්‍යාප්ත කිරීම
■ ග්‍රාමීය ප්‍රදේශවල ද පරීක්ෂණ පහසුකම් ලබාදීම, ඖෂධ නිදහස්ව ලබාදීම
■ සම්මන්ත්‍රණ, කෙටි වීඩියෝ, පුවත්පත්, රූපවාහිනී වැඩසටහන් මඟින් දැනුවත් කිරීම
■ දියවැඩියාව මීට පෙර වැලඳුණු රෝගීන්ගේ ජීවිත කතා හරහා ජනතාවගේ අවධානය යොමු කිරීම
දියවැඩියාව සහ දරුවන් ගැන කතා කිරීමේදී අද වන විට දරුවන් අතරත් පළමු වර්ගයේ දියවැඩියාව ව්‍යාප්ත වී ඇත. විශේෂයෙන් ශරීර ගැටලු, ඇස් හා වකුගඩු හානි විය හැකි නිසා දෙමාපියන්ට වගකීමක් ඇත. පාසල් මට්ටමින් සෞඛ්‍ය දැනුවත් කිරීම අත්‍යවශ්‍යය.
ලෝක දියවැඩියා දිනය සැමරීම අදට පමණක් සීමාවක් නොකර, සමාජය පුරා දියවැඩියාව පිළිබඳ විශේෂ අවධානයක් යොමු කිරීමේ අවස්ථාවක් විය යුතුය. නිවැරදි ජීවිත රටාවක්, ආහාර නීතියක්, ව්‍යායාම සහ වෛද්‍ය උපදෙස් පිළිපැදීම මගින්, මෙම නිහතමානී නින්දකයා වන දියවැඩියාව ජය ගැනීමට හැකියාව ඇත.
● එරන්දි කන්නංගොඩ
කැලණිය විශ්වවිද්‍යාලය
Saru FM Media
