හෙපටයිටීස් A යනු වෛරස ආසාදන තත්ත්වයකි. බෝවන අක්මා ප්‍රදාහය එසේත් නැතිනම් සෙංගමාලය යනු වෛරස හේතුවෙන් අක්මාවේ ඇති වන ආසාදන තත්ත්වයකි. හෙපටයිටීස් A වෛරසය ාාවරස අක්මා ප්‍රදාහය ඇති කරන සුලබ හේතුකාරයයි. මේ තත්ත්වය හෙපටයිටිස් A එන්නත මගින් මෙන්ම නිසි සෞඛ්‍ය පුරුදු අනුව ජීවත් වීම මගින්ද මගහරවා ගත හැකියි.
හෙපටයිටීස් A වෛරසය මිනිස් මළවල පැවතිය හැකි අතරම වෛරසය මූලිකව පැතිරෙන්නේ ඍජුවම ආසාධිත පුද්ගලයෙකුගේ මළ මගින් හෝ මළවලින් අපවිත්‍ර වූ ජලය හෝ ආහාර නිරෝගී පුද්ගලයෙකු ගැනීමෙනි. මෙම රෝගය වැළදීමෙන් පසුව ඔවුන් ජීවිත කාලය පුරාම ලබාගන්නා ප‍්‍රතිශක්තියත් සමග සුව වේ. මෙම රෝගය නිසා බොහෝ පුද්ගලයන්ට සුළු රෝග ලක්‍ෂණ ඇතිවන අතර රෝගය සති කිහිපයක් පමණ පවති. කලාතුරකින් ඇතැමෙකුට දරුණු ලෙස රෝග ලක්‍ෂණ ඇති විය හැකි අතර එය මාස කිහිපයක් පැවතිය හැක. මෙහිදී ඇති වන සංකූලතාවයන් ලෙස අක්මාව අක්‍රීය විමේ තත්ත්වය කලාතුරකින් දැකිය හැකිය. හෙපටයිටීස් A තතත්ත්ය සාමාන්‍යයෙන් බරපතල රෝග තත්ත්වයක් නොවන අතර එය වළක්වා ගැනීම සඳහා උනන්දු විය යුතුය.
හෙපටයිටීස් A රෝගයේ ලක්‍ෂණ
යම් පුද්ගලයෙකුට මෙම රෝග තත්ත්ව පවතී නම් මෙම වෛරසය මගින් අක්මාවේ ප‍්‍රදාහමය තත්ත්වයක් ඇති කරයි. සමහර පුද්ගලයන් විශේෂයෙන් ළමුන් ලක්‍ෂණ නොපෙන්විය හැකිය. අනෙක් පුද්ගලයන්ට ඇතිවන ලක්‍ෂණ ලෙස,
මෙම ගැටලු ඉවත් වීමට බොහෝ විට මාස දෙකක පමණ කාලයක් ගත විය හැක. නමුත් සමහරවිට එය මාස 6 ක් දක්වාද විය හැක. රෝග ලක්‍ෂණ පෙන්වීමට සති දෙකකට පෙර සිට ඔබෙන් රෝගය තවත් අයෙකුට බෝවිය හැක. මේ නිසා වැලදුන පුද්ගලයා රෝග ලක්ෂන රහිතව සිටියදී වුවද ඔහුගෙන් රෝගය බෝවිය හැක.
හෙපටයිටීස් A රෝගය බෝ වන ආකාරය
හෙපටයිටීස් A රෝගය මූලික වශයෙන් තවත් අයෙුට බෝවීම සිදු වන්නේ රෝගය සෑදුනු පුද්ගලයෙකුගේ මළ මගිනි. මේ සඳහා පහත අවස්ථා හේතු විය හැකිය.
හෙපටයිටීස් A රෝගය ඇති වීමට බලපෑ හැකි අධි අවධානම් තත්ත්ව
හෙටයිටීස් A රෝග විනිශ්චයේදී
හෙපටයිටීස් A රෝගී තත්ත්වය නිෂ්චිත කරගැනීමට සිදුකරන විශේෂ පරීක්ෂණ
අලුතෙන් රෝගය වැළඳුණු පුද්ගලයන්ගේ ශරීරයේ නිපදවෙන මෙම ප්රතිදේහ රුධිරයේ මාස 3 – 6 ක කාලයක් පවතී.
2. IgG (Immunoglobulin G antibodies) ප්රතිදේහ
යම් අවස්ථාවක රෝගයට නිරාවරණය වූ පුද්ගලයන්ගේ හා හෙපටයිටීස් A එන්නත් ලබාගත් පුද්ගලයන්ගේ රුධිරයේ IgM ප්රතිදේහ නිරීක්ෂණය කළ හැක. මෙමගින් හෙපටයිටීස් A රෝගය සෑදිමෙන් ආරක්ෂා කරයි. මෙම ප්රතිදේහ වර්ගය බොහෝවිට ජීවිත කාලයක් පවතී.
හෙපටයිටීස් A රෝගය සඳහා ප‍්‍රතිකාර
මේ සඳහා ඖෂධ නොමැති අතර රෝග ලක්‍ෂණවලට ප‍්‍රතිකාර සිදුකරයි. මීට අමතරව පහත ආකාරයට ජීවන රටාව යම් වෙනසකට ලක් කළ යුතු වේ
හෙපටයිටීස් A රෝගය නිසා ඇති විය හැකි සංකූලතා
හදිසියේම අක්මාවේ ක‍්‍රියාකාරීත්වය නොමැති වී යා හැකි අතරම කලාතුරකින් අක්මා බද්ධ කිරීමට පවා සිදු විය හැකිය.
හෙපටයිටීස් A රෝගය වළක්වා ගැනීම
එන්නත මාත්‍රා දෙකක් ලෙස ලබාදේ. පළමු මාත‍්‍රාව ගෙන සති 6 කට පසු දෙවන මාත‍්‍රාව ලබාගත යුතුය. මෙය විශේෂයෙන් රෝගය වැළඳීම වැඩි අවධානම් ැති පුද්ගලයන්ට, අක්මාව ආශ්‍රිත රෝග ඇති පුද්ගලයන්ට සහ ආහාර සකසන්නන්ට නිර්දේශ කෙරේ.
2. හෙපටයිටීස් A රෝගය පැතිරෙමින් පවතින ලෝකයේ වෙනත් රටකට ගමන් කිරීමේදී රෝගය බෝවීම වළක්වා ගැනීමට පහත පියවරවල් වෙත යොමු වීම ඉතා වැදගත් වේ.
3. සංචාරයට පෙර හෙපටයිටීස් A එන්නතේ එක් මාත්‍රාවක් හෝ ලබා ගැනීම
කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයේ ක්ෂදුජීවී හා ප්‍රතිශක්ති විද්‍යා අංශයේ කථිකාචාර්ය වෛද්‍ය ඉෂාරා ප්‍රේමතිලක
මහත්මිය සමග සැකසූ ලිපියකි
Saru FM Media
