බැංකුවෙන් 10% ක රඳවා ගැනීමේ බද්ද නිදහස් කර ගැනීම අද (30) න් අවසන් නොවේ

වාර්ෂිකව රුපියල් ලක්ෂ 18ට අඩුවෙන් ආදායම් ලබන පුද්ගලයින්ට තම තැන්පතු පොලී ආදායම් මත පනවා ඇති රඳවා ගැනීමේ බදු (Withholding Tax) නිදහස් කර ගැනීමට ස්වයං ප්‍රකාශය ඉදිරිපත් කිරීම සඳහා නිශ්චිත කාලසීමාවක් නොමැති බව දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව නිල වශයෙන් තහවුරු කර තිබේ.

අද (අප්‍රේල් 30)  දිනට මෙම ප්‍රකාශය ඉදිරිපත් කිරීමේ කාලසීමාව අවසන් වන බවට පැතිර ගිය වාර්තා සම්පූර්ණයෙන්ම අසත්‍ය බව දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ ඉහළ නිලධාරියෙකු විසින් පැහැදිලි කරන ලදී. ඒ අනුව ගනුදෙනුකරුවන්ට ඕනෑම අවස්ථාවක තම ස්වයං ප්‍රකාශය බැංකු හෝ මූල්‍ය ආයතන වෙත ඉදිරිපත් කළ හැකිය.

කෙසේ වෙතත්, එම නිලධාරියා අවධාරණය කළේ පොලී ගෙවීම්වලින් රඳවා ගැනීමේ බදු අඩු කිරීමට පෙර හෝ ස්ථාවර තැන්පතු ගිණුමක් කල් පිරීමට පෙර මෙම ස්වයං ප්‍රකාශනය බැංකුවට ලබා දීම වඩාත් ප්‍රායෝගික බවයි.

“බැංකුව හෝ මූල්‍ය ආයතනය පොලිය ගෙවීමේදී රඳවා ගැනීමේ බදු අඩුකර ගෙවීම් කරන බැවින් ඊට පෙර එම තොරතුරු ප්‍රකාශනය බැංකුව හරහා ලබා දිය යුතුයි,” යනුවෙන් දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරියා පැහැදිලි කළේය.

රඳවා ගැනීමේ බදු පිළිබඳ නව චක්‍රලේඛය නිකුත් කෙරේ

මෙම කරුණ සම්බන්ධයෙන් වැඩිදුර පැහැදිලි කිරීම් සඳහා දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ඊයේ (අප්‍රේල් 29) විශේෂ චක්‍රලේඛයක් නිකුත් කර ඇත. මෙම චක්‍රලේඛය මගින් බදු ගෙවන්නන්ට සහ බැංකු හා මූල්‍ය ආයතනවලට රඳවා ගැනීමේ බදු ක්‍රියාවලිය පිළිබඳව විස්තරාත්මක මාර්ගෝපදේශයක් සපයා තිබේ.

නව චක්‍රලේඛය අනුව, රුපියල් ලක්ෂ 18ට අඩුවෙන් වාර්ෂික ආදායම් ලබන පුද්ගලයින්ට තම තැන්පතු පොලී ආදායම් මත පනවා ඇති 10% ක රඳවා ගැනීමේ බද්ද නිදහස් කර ගැනීමට හැකියාව ඇත.

ස්වයං ප්‍රකාශය ඉදිරිපත් කිරීමේ ක්‍රියාවලිය

දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව විසින් නිකුත් කරන ලද චක්‍රලේඛයට අනුව, රඳවා ගැනීමේ බද්දෙන් නිදහස් වීමට අපේක්ෂා කරන ගනුදෙනුකරුවන් පහත ක්‍රියාමාර්ග අනුගමනය කළ යුතුය:

1. දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ වෙබ් අඩවියෙන් අදාළ චක්‍රලේඛය හා ආකෘති පත්‍ර බාගත කර ගැනීම.
2. චක්‍රලේඛයේ සඳහන් ආකෘතියට අනුව පෞද්ගලික තොරතුරු නිවැරදිව සම්පූර්ණ කිරීම.
3. සම්පූර්ණ කරන ලද ස්වයං ප්‍රකාශය තමන් ගනුදෙනු කරන බැංකුවට හෝ මූල්‍ය ආයතනයට භාර දීම.

අවශ්‍ය ලේඛන අතර බදු ගෙවන්නාගේ හැඳුනුම් අංකය (TIN) සහතිකය ද ඇතුළත් විය යුතු බව දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව පෙන්වා දී ඇත. TIN සහතිකයක් නොමැති අය ඔවුන්ගේ ප්‍රදේශයේ ආදායම් බදු ප්‍රාදේශීය කාර්යාලයට ගොස් අයදුම්පත්‍රයක් පුරවා එය ලබා ගත හැකිය.

එසේම, ගනුදෙනුකරුවන්ට දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ වෙබ් අඩවිය හරහා මාර්ගගතව TIN සහතිකයක් ලබා ගැනීමේ පහසුකම ද සලසා ඇත.

වාර්ෂික ආදායම රුපියල් ලක්ෂ 18ට අඩු පුද්ගලයින්ට තැන්පතු පොලිය මත අය කරන රඳවා ගැනීමේ බද්ද (Withholding Tax) නිදහස් කර ගැනීමට අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග මෙන්න.

රඳවා ගැනීමේ බද්දෙන් නිදහස් වීමට අවශ්‍ය සුදුසුකම්

දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව විසින් නිකුත් කරන ලද නවතම චක්‍රලේඛයට අනුව, තැන්පතු පොලී ආදායම් මත පනවන 10% ක රඳවා ගැනීමේ බදු නිදහස් කර ගැනීමට නම් පහත සුදුසුකම් සපුරාලිය යුතුය:

1. සමස්ත වාර්ෂික ආදායම (බදු වලට යටත්) රුපියල් 1,800,000 ට අඩු වීම
2. ශ්‍රී ලංකාවේ පදිංචිකරුවෙකු (resident) වීම
3. අදාළ බදු ප්‍රකාශන පත්‍ර තමා තැන්පතු තබා ඇති සියලුම බැංකු හා මූල්‍ය ආයතන වෙත ඉදිරිපත් කිරීම

මේ දිනවල බැංකු හා දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තු කාර්යාල වල දක්නට ලැබෙන දිගු පෝලිම් වලට ප්‍රධාන හේතුවක් වී ඇත්තේ බොහෝ පුද්ගලයින් මෙම ක්‍රියාවලිය පිළිබඳ නිවැරදි දැනුමක් නොමැතිව බැංකු වෙත පැමිණීමයි. මෙම ක්‍රියාවලිය නිවැරදිව සිදු කිරීමට අවශ්‍ය පියවර පහත විස්තර කර ඇත.

රඳවා ගැනීමේ බද්ද නිදහස් කර ගැනීමට අවශ්‍ය පියවර

1. බදු ගෙවන්නාගේ හැඳුනුම් අංකය (TIN) ලබා ගැනීම

බදු ගෙවන්නාගේ හැඳුනුම් අංකය (TIN) ලබා ගැනීමට පහත ක්‍රම දෙක අතරින් ඔබට වඩාත් පහසු ක්‍රමය තෝරා ගත හැකිය:

A. ප්‍රාදේශීය බදු කාර්යාලය හරහා:

• ඔබේ ප්‍රදේශයේ ආදායම් බදු ප්‍රාදේශීය කාර්යාලයට පැමිණ අයදුම්පත්‍රයක් පුරවා ඉදිරිපත් කිරීම.
• අවශ්‍ය අයදුම්පත (TPR_002_E) දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ වෙබ් අඩවියෙන් (https://www.ird.gov.lk) බාගත කර ගත හැකිය.
• එක් දිනකදී ලබා ගැනීම අසීරු විය හැකි බැවින් කල් ඇතිව ඉල්ලුම් කිරීම වඩාත් සුදුසුය.

B. මාර්ගගතව ලබා ගැනීම:

• දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ වෙබ් අඩවිය හරහා මාර්ගගතව ලියාපදිංචි වීමෙන් ඉක්මනින් සහ පහසුවෙන් TIN සහතිකය ලබා ගත හැකිය.
• මාර්ගගත ලියාපදිංචිය සඳහා https://eservices.ird.gov.lk වෙබ් අඩවියට පිවිස “Online TIN Registration” සබැඳිය තෝරා ගන්න.
• මෙය වඩාත් කාර්යක්ෂම හා කාලය ඉතිරි වන ක්‍රමය වේ.

TIN ලියාපදිංචිය සම්පූර්ණ කිරීමෙන් පසු, සහතිකයේ පිටපතක් ලබා ගැනීමට අමතක නොකරන්න. මෙය ඉදිරි පියවර සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වේ.

2. බදු ප්‍රකාශන පත්‍රය සම්පූර්ණ කිරීම

TIN සහතිකය ලබා ගැනීමෙන් පසු, රඳවා ගැනීමේ බදු ප්‍රකාශන පත්‍රය (Tax Declaration Form) සම්පූර්ණ කළ යුතුය:

• දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ වෙබ් අඩවියෙන් (https://www.ird.gov.lk) “ISD_WHT_01-E” ආකෘති පත්‍රය බාගත කර ගන්න.
• හෝ, ඔබ ගනුදෙනු කරන බැංකුවෙන් හෝ මූල්‍ය ආයතනයෙන් ද මෙම ආකෘති පත්‍රය ලබා ගත හැකිය.
• පත්‍රයේ ඉල්ලා ඇති සියලුම තොරතුරු නිවැරදිව හා පැහැදිලිව සම්පූර්ණ කරන්න.

වැදගත්: ඔබ විවිධ බැංකුවල හෝ විවිධ බැංකු ශාඛාවල ගිණුම් පවත්වාගෙන යන්නේ නම්, එක් එක් බැංකුවට/ශාඛාවට වෙන වෙනම බදු ප්‍රකාශන පත්‍ර සම්පූර්ණ කර ඉදිරිපත් කළ යුතුය. එක් ආකෘති පත්‍රයක් සියලුම බැංකු සඳහා භාවිතා කළ නොහැකිය.

ආකෘති පත්‍රය පිරවීමේදී ඔබේ සමස්ත වාර්ෂික ආදායම රුපියල් 1,800,000 ට අඩු බව තහවුරු කරන අතර, සාවද්‍ය තොරතුරු සැපයීම නීති විරෝධී ක්‍රියාවක් බව සලකන්න.

3. අවශ්‍ය ලේඛන ඉදිරිපත් කිරීම

ඉහත පියවර සම්පූර්ණ කිරීමෙන් පසු, පහත ලේඛන ඔබේ බැංකු ශාඛාවට ඉදිරිපත් කළ යුතුය:

1. නිසි ලෙස සම්පූර්ණ කරන ලද බදු ප්‍රකාශන පත්‍රය (Tax Declaration Form)
2. බදු ගෙවන්නාගේ හැඳුනුම් අංක (TIN) සහතිකය
3. ජාතික හැඳුනුම්පත හෝ වලංගු හැඳුනුම්පතක්

මෙම ලේඛන හැකි ඉක්මනින් ඉදිරිපත් කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. විශේෂයෙන්ම ඔබේ තැන්පතු වලින් පොලී ගෙවීම් සිදු කිරීමට පෙර හෝ ස්ථාවර තැන්පතු කල් පිරීමට පෙර මෙම ලේඛන ඉදිරිපත් කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වේ. රඳවා ගැනීමේ බද්ද ඔබේ ගිණුමෙන් අඩු කිරීමට පෙර මෙම ක්‍රියාවලිය සම්පූර්ණ කළ යුතුය. එසේ නොවුනහොත්, අඩු කරන ලද රඳවා ගැනීමේ බද්ද ආපසු ලබා ගැනීම සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියක් වනු ඇත.

4. තහවුරු කිරීමේ ලිපිය ලබා ගැනීම

ලේඛන බාර දීමෙන් පසු, ඔබේ බදු ප්‍රකාශන පත්‍රය ලැබුණු බවට බැංකුවෙන් හෝ මූල්‍ය ආයතනයෙන් තහවුරු කිරීමේ ලිපියක් (Acknowledgement) ලබා ගැනීමට අමතක නොකරන්න. මෙය ඉතා වැදගත් වේ, මන්ද මෙය ඔබ නිසි පරිදි ප්‍රකාශන ඉදිරිපත් කළ බවට සාක්ෂියක් වන බැවිනි.

ඔබ ලබා ගත් තහවුරු කිරීමේ ලිපිය ආරක්ෂිතව තබා ගැනීමෙන්, අනාගතයේදී ඇති විය හැකි කිසියම් ගැටලුවක් සම්බන්ධයෙන් මෙය වැදගත් සාක්ෂියක් ලෙස භාවිතා කළ හැකිය.

රඳවා ගැනීමේ බද්ද සම්බන්ධ වැදගත් කරුණු

දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ නිකුත් කළ චක්‍රලේඛයට අනුව, රඳවා ගැනීමේ බද්ද සම්බන්ධයෙන් පහත කරුණු කෙරෙහි විශේෂ අවධානය යොමු කළ යුතුය:

• කාල සීමාවක් නැත: බදු ප්‍රකාශන පත්‍ර ඉදිරිපත් කිරීමට නිශ්චිත අවසන් දිනයක් නොමැති බව දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව නිල වශයෙන් ප්‍රකාශ කර ඇත. අප්‍රේල් 30 වන දිනට මෙම ප්‍රකාශය ඉදිරිපත් කිරීමේ කාලසීමාව අවසන් වන බවට පැතිර ගිය වාර්තා සම්පූර්ණයෙන්ම අසත්‍ය වේ.

• කල් ඇතිව ඉදිරිපත් කිරීම: පොලී ගෙවීම් සිදු කිරීමට පෙර හෝ ස්ථාවර තැන්පතු කල් පිරීමට පෙර මෙම බදු ප්‍රකාශය ඉදිරිපත් කිරීම ඉතා වැදගත් වේ. මෙය රඳවා ගැනීමේ බද්ද අය නොකර සිටීමට අත්‍යවශ්‍ය කොන්දේසියකි.

• සියලුම බැංකු ආවරණය කිරීම: ඔබ ගනුදෙනු කරන සෑම බැංකුවකටම වෙන වෙනම ප්‍රකාශන පත්‍ර ඉදිරිපත් කළ යුතුය. එක් බැංකුවකට ඉදිරිපත් කරන ලද ප්‍රකාශය අනෙක් බැංකු සඳහා වලංගු නොවේ.

• සත්‍ය තොරතුරු සැපයීම: ඔබ විසින් සපයනු ලබන තොරතුරුවල සත්‍යතාව සම්බන්ධයෙන් ඔබ පූර්ණ වගකීම දැරිය යුතුය. සාවද්‍ය තොරතුරු සැපයීම නීති විරෝධී වන අතර, එය අනාවරණය වුවහොත් දේශීය ආදායම් පනත යටතේ දඬුවම් ලැබිය හැකිය.

• මාර්ගගත සේවා භාවිතය: තදබදය අවම කර ගැනීම සඳහා හැකි තාක් දුරට දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ මාර්ගගත සේවා භාවිතා කරන්න. TIN ලියාපදිංචිය හා ආකෘති පත්‍ර බාගත කිරීම වැනි ක්‍රියා සඳහා මාර්ගගත ක්‍රම වඩාත් කාර්යක්ෂම වේ.

බැංකු සහ මූල්‍ය ආයතන වල කාර්යභාරය

දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුවේ චක්‍රලේඛය අනුව, බැංකු හා මූල්‍ය ආයතන පහත වගකීම් ඉටු කළ යුතුය:

• ගනුදෙනුකරුවන්ගේ බදු ප්‍රකාශන භාර ගැනීම හා ඒවා නිසි පරිදි සත්‍යාපනය කිරීම.
• අදාළ ප්‍රකාශවලට අනුව පොලී ගෙවීම් මත නිවැරදිව රඳවා ගැනීමේ බදු අඩු කිරීම හෝ නිදහස් කිරීම.
• ගනුදෙනුකරුවන්ට අවශ්‍ය උපදෙස් හා සහය ලබා දීම.
• ගනුදෙනුකරුවන්ගේ තොරතුරු රහස්‍යභාවය සුරැකීම.
• දේශීය ආදායම් දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ඉල්ලා සිටින අවස්ථාවලදී අදාළ වාර්තා ඉදිරිපත් කිරීම.

බැංකු ආයතන විසින් ගනුදෙනුකරුවන්ගේ අදාළ ප්‍රකාශන ලැබීමෙන් පසු, ඔවුන්ගේ තැන්පතු පොලී ආදායම් මත රඳවා ගැනීමේ බදු අය නොකිරීමට කටයුතු කළ යුතුය. ගනුදෙනුකරුවන්ට මෙම ක්‍රියාවලිය සම්බන්ධයෙන් අවශ්‍ය සහය ලබා දීමට බැංකු ආයතන බැඳී සිටී.