තාක්ෂණය ශීඝ්‍රයෙන් දියුණු වන මේ නව ලෝකයේ අප ජීවත් වන්නේ තොරතුරු සාගරයක් මැදය. කලෙක පුවත්පතින්, රූපවාහිනියෙන් සහ ගුවන්විදුලියෙන් පමණක් ලැබුණු තොරතුරු, අද වන විට සමාජ මාධ්‍ය, යූ ටියුබ්, බ්ලොග් සහ විවිධ යෙදුම් හරහා ක්ෂණිකව අප වෙත ගලා එයි. මෙම නව මාධ්‍ය පරිසරය විසින් අපට ලබා දී ඇති නිදහස සහ පහසුකම් අසීමිත වුවද, එය අපගේ චින්තනයට සහ පැවැත්මට එල්ල කර ඇති අභියෝගද සුළුපටු නොවේ. මේ නිසා, නව මාධ්‍ය ලෝකයේ අපේ පැවැත්මට මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව අත්‍යවශ්‍ය වේ.
නව මාධ්‍ය ලෝකයේ ඇති ප්‍රධානතම අභියෝගය වන්නේ අසත්‍ය තොරතුරු, වැරදි තොරතුරු සහ හිතාමතාම පතුරුවන ලද අසත්‍යයන් වේගයෙන් පැතිරීමයි. මෙම තොරතුරු බොහොමයක් නිර්මාණය කරන්නේ දේශපාලනික අරමුණු, ආර්ථික වාසි හෝ යම් පාර්ශ්වයක් අපහසුතාවයට පත් කිරීමේ අරමුණින්ය. මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවයෙන් තොර පුද්ගලයකුට මෙම අසත්‍යයන් සහ සත්‍ය තොරතුරු අතර වෙනස හඳුනා ගැනීමට අපහසුය. ඔවුන් නොදැනුවත්වම මේවා විශ්වාස කිරීම නිසා, පෞද්ගලික ජීවිතයේ සිට දේශපාලන තීරණ දක්වා විවිධ ක්ෂේත්‍රවලදී වැරදි නිගමනවලට එළඹීමට ඉඩ ඇත. මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවෙන් යුක්ත පුද්ගලයකු සෑමවිටම තොරතුරක මූලාශ්‍රය, එය ඉදිරිපත් කිරීමේ අරමුණ සහ වෙනත් විශ්වාසදායක මූලාශ්‍ර සමග එම තොරතුරු සසඳා බැලීම වැනි විචාරාත්මක ක්‍රමවේද අනුගමනය කරයි.
නව මාධ්‍ය පරිසරය තුළින් අපට ලැබෙන තොරතුරු බොහොමයක් නිර්මාණය කර ඇත්තේ ඉතා වේගයෙන් පරිභෝජනය කළ හැකි ආකාරයටයි. කෙටි වීඩියෝ, සරල සිරස්තල සහ සීමිත පෙළ කොටස් මගින් සංකීර්ණ විෂයයන් සරල කර ඉදිරිපත් කරයි. මේ නිසා, අපට ගැඹුරින් සිතීමට හෝ විෂයයක් පිළිබඳ පුළුල් දැනුමක් ලබා ගැනීමට ඇති ඉඩකඩ සීමා වෙයි. මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව අපට මෙම මතුපිටින් තොරතුරු පරිභෝජනය කිරීමේ පුරුද්දෙන් මිදී, කිසියම් මාධ්‍ය පණිවුඩයක් පිටුපස ඇති සැඟවුණු අරමුණු සහ දෘෂ්ටිවාදයන් හඳුනාගැනීමට අවස්ථාව ලබා දෙයි. එය හුදෙක් තොරතුරු පරිභෝජනය කිරීමේ සිට, තොරතුරු විශ්ලේෂණය කර තේරුම් ගැනීමේ හැකියාව දක්වා අපව ඔසවා තබයි.
නව මාධ්‍ය ලෝකය පුරවැසි ක්‍රියාකාරීත්වයට විශාල බලපෑමක් ඇති කරයි. සමාජ මාධ්‍ය හරහා සමාජ ව්‍යාපාර ඉතා වේගයෙන් සංවිධානය වුවද, එම වේගය නිසාම නිසි පදනමක් නොමැතිව, මතුපිටින් පමණක් සංවිධානය වූ ව්‍යාපාර බිහිවිය හැකිය. ඇතැම්විට, යම් කණ්ඩායම් තම පටු අරමුණු වෙනුවෙන් ජනතාව උසිගැන්වීමට සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා යොදාගනී. මෙහිදී, මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවෙන් යුක්ත පුරවැසියකුට, කුමන සමාජ ව්‍යාපාරයකට සහාය දිය යුතුද, කුමන තොරතුරු විශ්වාස කළ යුතුද යන්න පිළිබඳ නිවැරදි තීරණයක් ගත හැක. එමගින් සැබෑ සමාජ වෙනසක් සඳහා දායක වීමට ඔහුට හෝ ඇයට අවස්ථාව ලැබේ.
නව මාධ්‍ය ලෝකය අපට විශාල නිදහසක් සහ පහසුකමක් ලබා දුන්නද, එය තොරතුරු විප්ලවයක් මෙන්ම, අසත්‍ය තොරතුරු අවුලක්ද නිර්මාණය කර තිබේ. මේ තත්ත්වය තුළ මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව යනු අලංකාර වචනයක් හෝ හුදු අධ්‍යාපනික සංකල්පයක් පමණක් නොවේ. එය අපේ පුද්ගලික මනස, සමාජය සහ දේශපාලනය නිවැරදි දිශාවකට යොමු කිරීමට අත්‍යවශ්‍ය මෙවලමකි. මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවෙන් තොරව, අපට පහසුවෙන් නොමඟ යන්නටත්, විවිධ බලවේගවල ගොදුරක් බවට පත්වන්නටත් පුළුවන. එබැවින්, නව මාධ්‍ය ලෝකයේ අපගේ පැවැත්ම සහ ඉදිරි ගමන සඳහා මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව අත්‍යවශ්‍යම වන බව අවිවාදයෙන්ම කිව හැකිය.
● මලිති දෙව්මිණි
Saru FM Media
