එක්සත් ජනපද භූ විද්‍යා සමීක්ෂණ ආයතනය (USGS) විසින් නිකුත් කල වාර්තාවට අනුව, අද (මැයි 2) දින චිලී හා ආජන්ටිනා රටවල දකුණු වෙරළබඩ ප්‍රදේශයට ආසන්න මුහුදු කලාපයේ රික්ටර් මාපක අගය 7.4ක ප්‍රබල භූමිකම්පාවක් ඇති විය. මෙම භූමිකම්පාවේ කේන්ද්‍රස්ථානය ඩ්‍රේක් සමුද්‍ර සන්ධියේ, ආජන්ටිනාවේ උෂුවායියා නගරයට දකුණින් කිලෝමීටර් 219ක් (සැතපුම් 136ක්) පමණ දුරින්, මුහුදු මට්ටමේ සිට කිලෝමීටර් 10ක් (සැතපුම් 6ක්) පමණ ගැඹුරක පිහිටා ඇති බව වාර්තා වේ.
ලොව දකුණුතම නගරය ලෙස සැලකෙන උෂුවායියා ප්‍රදේශයේ ජනතාවට මෙම භූමිකම්පාව ප්‍රබල ලෙස දැනුණු අතර, ආජන්ටිනාවේ අනෙකුත් නගරවල ජනතාවට ද යම් තරමකට දැනී ඇත. කෙසේ වෙතත්, උෂුවායියා ප්‍රදේශයේ භෞතික හානි හෝ මිනිස් හානි වාර්තා වී නොමැති අතර, නගරය සඳහා ඉවත්වීමේ නියෝග ද නිකුත් කර නොමැත.
ආරක්ෂිත පියවරක් ලෙස, බීගල් සමුද්‍ර සන්ධියේ සියලුම ජල ක්‍රියාකාරකම් හා නාවික ගමනාගමනය අවම වශයෙන් පැය තුනක කාලයක් තහනම් කර ඇත.
මීට අමතරව, ආජන්ටිනාවේ උෂුවායියා නගරයට ආසන්න පුවර්ටෝ අල්මන්සා ගම්මානයේ බලධාරීන් විසින් ඉවත්වීමේ නියෝගයක් නිකුත් කර ඇත.
චිලී බලධාරීන් විසින් මගලනාස් කලාපයේ මුහුදුබඩ ප්‍රදේශ සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කිරීමේ අනතුරු ඇඟවීමක් නිකුත් කළේ සුනාමි අවදානමක් පවතින බව පෙන්වා දෙමිනි. චිලී ජාතික ආපදා වැළැක්වීමේ හා ප්‍රතිචාර සේවාව (SENAPRED) විසින් වෙරළබඩ ප්‍රදේශ හා චිලී අන්තාක්ටික් භූමි ප්‍රදේශවලින් ද ජනතාව ඉවත් කරන ලෙස නියෝග කර ඇත.
චිලී නාවික හමුදාවේ ජල විද්‍යාත්මක හා සාගර විද්‍යාත්මක සේවාව (SHOA) විසින් සුනාමි රළ පැය එකක් ඇතුළත අන්තාක්ටිකාවට ළඟා විය හැකි බවත්, වෙනත් දුරස්ථ ප්‍රදේශවලට පැය 12ක් ඇතුළත ළඟා විය හැකි බවත් අනතුරු අඟවා ඇත.
පුන්ටා අරේනාස් වැනි චිලී නගරවල පදිංචිකරුවන් සයිරන් නාද ඇසෙද්දී සාමකාමී ලෙස ඉවත් වූ අතර, කිසිදු අවුල් සහගත තත්ත්වයක් හෝ තුවාල සිදුවීම් වාර්තා වී නොමැත. මේ වන විට ලැබී ඇති අලුත්ම තොරතුරු අනුව, ආජන්ටිනාවේ හෝ චිලී රටේ සැලකිය යුතු හානි හෝ මරණ වාර්තා වී නොමැත.
දෙරටේම බලධාරීන් ජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ සන්සුන්ව කටයුතු කරන ලෙසත්, නිල උපදෙස් අනුව ක්‍රියා කරන ලෙසත්ය.
භූමිකම්පාවේ තාක්ෂණික තොරතුරු
USGS ආයතනයේ වාර්තාවලට අනුව, මෙම භූමිකම්පාව ලොව පවතින ඉතා ප්‍රබල ගණයේ භූමිකම්පාවක් ලෙස හඳුනාගත හැකිය. රික්ටර් මාපකයේ 7.0-7.9 අතර වන භූමිකම්පා “ප්‍රබල” ගණයට අයත් වන අතර, මෙවැනි භූමිකම්පා හේතුවෙන් පුළුල් ප්‍රදේශයක සැලකිය යුතු හානි ඇති විය හැකිය.
මෙම භූමිකම්පාවේ කේන්ද්‍රස්ථානය ඩ්‍රේක් සමුද්‍ර සන්ධියට ආසන්නව පිහිටා තිබීම විශේෂත්වයකි. මෙම කලාපය අන්තාක්ටික් සහ දකුණු ඇමරිකානු තැටි අතර සීමාව සනිටුහන් කරන අතර, භූ චලන ක්‍රියාකාරකම් බහුල ප්‍රදේශයක් ලෙස සැලකේ.
ඉවත්වීමේ ක්‍රියාමාර්ග
චිලී ජාතික ආපදා වැළැක්වීමේ හා ප්‍රතිචාර සේවාව (SENAPRED) විසින් ගන්නා ලද පියවර පිළිබඳව ප්‍රාදේශීය ප්‍රකාශක ලුයිස් බලබෝන්ටින් මහතා පැවසුවේ, “මුහුදුබඩ ජනතාව ඉවත් කිරීමේ සැලැස්ම වහාම ක්‍රියාත්මක කෙරුණු අතර, විශේෂයෙන් පහත් බිම් ප්‍රදේශවල ජනතාව ඉහළ බිම් කරා යොමු කිරීමට අපි කටයුතු කළා. මෙම ක්‍රියාමාර්ග පූර්වාරක්ෂාව සඳහා ගන්නා ලද ඒවා වන අතර, අපි ඉතා සැලකිලිමත්ව තත්ත්වය නිරීක්ෂණය කරමින් සිටිනවා.”
රොබර්ටෝ මෙන්ඩොසා නම් ස්ථානීය වාර්තාකරු, පුන්ටා අරේනාස් නගරයේ සිට වාර්තා කරමින් පැවසුවේ, “ඉවත්වීමේ ක්‍රියාවලිය ඉතා විධිමත්ව සිදු වුණා. නාගරික බලධාරීන් කලින්ම මෙවැනි තත්ත්වයන්ට සූදානම් වී සිටි බව පෙනෙනවා. ජනතාව අතර තැති ගැනීමක් නොවූ අතර, රැකවරණ මධ්‍යස්ථාන වෙත සංවිධානාත්මකව ජනතාව රැගෙන යාම සිදු කෙරුණා.”
විශේෂඥ මතය
චිලී සාගර විද්‍යා ආයතනයේ ප්‍රධාන විද්‍යාඥ ඇන්ඩ්‍රේස් මොරාලෙස් මහතා පැවසුවේ, “මෙම භූමිකම්පාව පිහිටා ඇත්තේ භූගෝලීය වශයෙන් සංවේදී ප්‍රදේශයක. සුනාමි තත්ත්වයක් සඳහා ඉහළ විභවයක් ඇති ප්‍රදේශයක් මෙයයි. මෙම ප්‍රදේශයේ ඕනෑම භූමිකම්පාවක් සම්බන්ධයෙන් අපි ඉතා පරිස්සමෙන් කටයුතු කළ යුතුයි. විශේෂයෙන් මෙතරම් ඉහළ ප්‍රබලතාවයකින් යුත් භූමිකම්පාවක් නම්, අනිවාර්යයෙන්ම සුනාමි අවදානම සැලකිල්ලට ගත යුතුයි.”
උෂුවායියා නගරයේ පදිංචි මර්සෙලා ගුතියෙරෙස් නම් වයස අවුරුදු 42ක කාන්තාවක් ප්‍රාදේශීය මාධ්‍යයකට ප්‍රකාශ කළේ, “මෙම ප්‍රදේශයේ අපි සුළු භූමිකම්පාවලට හුරුපුරුදුයි. නමුත් අද සිදුවූ භූමිකම්පාව ඉතා ප්‍රබලයි. මගේ නිවසේ තිබූ ගෘහභාණ්ඩ හා ආහාර පාන රාක්ක සැලකිය යුතු ලෙස සොලවුණා. ගෙදර දොරවල්, ජනෙල් වල වීදුරු කැඩුණේ නැහැ. අපි ඉක්මනින් එළියට පැන්නා.
ඒත් දැන් නිවෙස් වලට ආපසු ඒමට අවසර ලැබී තිබෙනවා.”
චිලී ජාතික භූමිකම්පා විද්‍යා මධ්‍යස්ථානයේ අධ්‍යක්ෂ කාර්ලෝස් වාලඩිවියා පවසන පරිදි, “ප්‍රබල භූමිකම්පාවකින් පසුව පසුබිම් කම්පන සිදුවීම සාමාන්‍ය දෙයක්. ඉදිරි දින කිහිපය තුළ මෙම ප්‍රදේශයේ අමතර භූ කම්පන ඇතිවීමේ හැකියාව ඉහළයි. මේවා බොහෝ විට ප්‍රධාන භූමිකම්පාවට වඩා දුර්වල ඒවා වුවත්, ජනතාව සැලකිලිමත් විය යුතුයි.”
චිලී හා ආජන්ටිනා රටවල බලධාරීන් ජනතාවගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ නිල නිවේදන වලට සවන් දී, නිරන්තරයෙන් ලැබෙන උපදෙස් අනුව ක්‍රියා කරන ලෙසයි. තවද, හදිසි ආපදා කට්ටල සූදානමින් තබා ගන්නා ලෙසත්, ජංගම දුරකථන ආරෝපිත (චාර්ජ්) තත්ත්වයේ තබා ගන්නා ලෙසත් බලධාරීන් උපදෙස් දී ඇත.
මෙම ප්‍රදේශවල සිටින සංචාරකයින්ට විශේෂ උපදෙස් මාලාවක් ද නිකුත් කර ඇති අතර, විශේෂයෙන් සංචාරක ගමනාන්ත කරා යොමු නොවන ලෙස උපදෙස් දී ඇත. සමහර සංචාරක ක්‍රියාකාරකම් තාවකාලිකව අත්හිටුවා ඇති බව අදාළ සංචාරක නියෝජිතායතන දන්වා සිටී.
බලධාරීන් පවසන පරිදි, තත්ත්වය සාමාන්‍ය අතට හැරීමට තව කිහිප දිනක් ගත විය හැකි අතර, එතෙක් ජනතාව සියලු ආරක්ෂිත පියවර අනුගමනය කළ යුතුය.
Saru FM Media
