ඉන්දියාව සහ පාකිස්ථානය අතර යුද්ධයක් ඇති වුවහොත්, ශ්‍රී ලංකාව සැලකිය යුතු භූ-දේශපාලනික, ආර්ථික සහ මානුෂීය අභියෝගවලට මුහුණ දෙනු ඇත. මෙම විශ්ලේෂණාත්මක වාර්තාව එවැනි ගැටුමක් ඇති වුවහොත් අපේ රටට එල්ල විය හැකි බලපෑම් පිළිබඳ සවිස්තරාත්මක අධ්‍යයනයක් ඉදිරිපත් කරයි.
මධ්‍යස්ථ භාවය පවත්වා ගැනීමේ පීඩනය
ඉන්දියාව (කලාපීය බලවතෙකු ලෙස) සහ පාකිස්ථානය (ශ්‍රී ලංකාව සමඟ ඇති ඓතිහාසික සබඳතා සහිතව) යන රටවල් දෙකම කොළඹ රජය අමනාප කර ගැනීමෙන් වැළකීමට උත්සාහ කරන නිසා ශ්‍රී ලංකාවට මධ්‍යස්ථව සිටීමට දැඩි රාජ්‍යතාන්ත්‍රික පීඩනයකට මුහුණ දීමට සිදුවනු ඇත. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකාවේ උපායමාර්ගික පිහිටීම සහ ඉන්දියාව මත ආර්ථික රඳා පැවැත්ම මෙම ස්ථාවරය සංකීර්ණ කරයි.
ගැටුම් කලාපවලට ආසන්නව පිහිටීම නිසා ශ්‍රී ලංකාව ද්වීතියික බලපෑම්වලට නිරාවරණය විය හැකි අතර, එයට සාගර බාධා හෝ අනපේක්‍ෂිත හමුදා සිදුවීම් ඇතුළත් විය හැකිය. විශේෂයෙන්ම, ඉන්දියාව සහ පාකිස්ථානය අතර ගැටුම වර්ධනය වුවහොත්, ඉන්දියන් සාගරයේ ආරක්‍ෂක තත්ත්වය සහ නාවික කටයුතු කෙරෙහි එය බලපෑම් ඇති කළ හැකිය.
වෙළඳ බාධා
අපනයන: ඉන්දියාව ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම වෙළඳ හවුල්කරුවා වේ. යුද්ධයක් මගින් සැපයුම් දාමයන් අවහිර කිරීම, ශ්‍රී ලංකා භාණ්ඩ (උදා: තේ, ඇඟලුම්) සඳහා ඇති ඉල්ලුම අඩු කිරීම සහ පවතින වෙළඳ ගිවිසුම් තර්ජනයට ලක් කිරීම සිදු විය හැකිය. 2023 වසරේදී ශ්‍රී ලංකාවේ මුළු අපනයනවලින් 6%ක් පමණ ඉන්දියාවට යවන ලද අතර, මෙම අගය සැලකිය යුතු ලෙස අඩු විය හැකිය.
ආනයන: ඉන්දීය ප්‍රභවයන්ගෙන් ලැබෙන ඉන්ධන, ඖෂධ සහ යන්ත්‍රෝපකරණ වැනි තීරණාත්මක ආනයන ප්‍රමාද විය හැකි අතර, එමගින් ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික අස්ථාවරත්වය තවදුරටත් උග්‍ර වනු ඇත. දැනටමත් ආර්ථික අර්බුදයකින් ගොඩ එමින් සිටින ශ්‍රී ලංකාවට මෙම තත්ත්වය දරුණු බලපෑමක් ඇති කළ හැකිය.
සංචාරක කර්මාන්තයේ පසුබෑම
ඉන්දියාව ශ්‍රී ලංකාවට සංචාරකයින් පැමිණෙන ප්‍රධාන ප්‍රභවයක් වේ. 2023 වසරේදී පැමිණි මුළු සංචාරකයින්ගෙන් 17%ක් පමණ ඉන්දියානු සංචාරකයින් විය. උද්ගත වන ආතතීන් හෝ යුද්ධය සංචාරකයින් අධෛර්යමත් කරනු ඇති අතර, එමගින් ශ්‍රී ලංකාවේ සංචාරක කර්මාන්තය මත රඳා පවතින ආර්ථිකයට තවදුරටත් බාධා ඇති කරනු ඇත. විශේෂයෙන්ම, උතුරු ප්‍රදේශයේ සංචාරක ව්‍යාපාරවලට සැලකිය යුතු පසුබෑමක් සිදුවිය හැකිය.
මුදල් සහ ආයෝජන කෙරෙහි බලපෑම
ආයෝජක අවිනිශ්චිතතාව නිසා ප්‍රාග්ධන ගලා යාමට සහ රුපියල අවප්‍රමාණය වීමට හේතු විය හැකි අතර, එමගින් ශ්‍රී ලංකාවේ ණය අර්බුදය තවත් උග්‍ර වනු ඇත. මෑත කාලයේ මූල්‍ය ස්ථායීකරණය සඳහා දරන ලද ප්‍රයත්නයන් අවදානමට ලක් විය හැකි අතර, ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල (IMF) වැනි ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය ආයතන සමඟ ඇති ගිවිසුම් ද අභියෝගයට ලක් කළ හැකිය.
සරණාගතයින්ගේ ගලා ඒම
ගැටුම් ප්‍රදේශවලින්, විශේෂයෙන් සාගර මාර්ග හරහා ශ්‍රී ලංකාවට සරණාගතයින් ගලා ඒමක් දැකිය හැකි අතර, එමගින් සම්පත් සහ යටිතල පහසුකම් මත පීඩනයක් ඇති වනු ඇත. දකුණු ඉන්දියාවේ, විශේෂයෙන් තමිල්නාඩු ප්‍රාන්තයේ සිදුවන ගැටුම් මගින් සැලකිය යුතු සරණාගත ගලනයක් ඇති විය හැකිය. මෙය 1980 සහ 1990 ගණන්වල සිවිල් යුද අවධියේදී දෙමළ සරණාගතයින් ශ්‍රී ලංකාවට පැමිණි අයුරු මෙන් ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවෙන් සිදුවිය හැකි වර්ධනයකි.
ජීවන වියදම
අවහිර වූ වෙළඳාම හේතුවෙන් අත්‍යවශ්‍ය භාණ්ඩ හිඟයකට මඟ පාදන අතර, උද්ධමනය ඉහළ යාමට හේතු වනු ඇත. සමාජ සුබසාධන වැඩසටහන් මත යැපෙන පවුල් සැලකිය යුතු බලපෑමකට ලක් විය හැකිය. යුද්ධය නිසා ගෝලීය බලශක්ති මිල ඉහළ ගියහොත්, ශ්‍රී ලංකාවේ ඉන්ධන හිඟයන් නැවතත් ඇති විය හැකිය.
කලාපීය අස්ථාවරත්වය
ශ්‍රී ලංකාවේ රටවල් දෙක සමඟ ඇති ඓතිහාසික සබඳතා (උදා: 1987-1990 සිවිල් යුද්ධයේදී ඉන්දියාවේ කාර්යභාරය, පාකිස්ථානය සමඟ ආරක්‍ෂක සහයෝගීතාව) හේතුවෙන් දෙපාර්ශ්වයෙන් කිසිවෙකු අමනාප කර නොගැනීම සඳහා ප්‍රවේශම් සහගත රාජ්‍යතාන්ත්‍රික ප්‍රවේශයක් අවශ්‍ය වනු ඇත.
පාකිස්ථානය ශ්‍රී ලංකාවට මිලිටරි සහය දැක්වූ ඉතිහාසයක් ඇති අතර, ඉන්දියාව දැන් ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රධාන ආර්ථික හවුල්කරුවෙකු වීම මෙම සමතුලිතභාවය වඩාත් සංකීර්ණ කරයි. දැඩි මධ්‍යස්ථ පිළිවෙතක් අනුගමනය කිරීම අත්‍යවශ්‍ය වනු ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවට ජාත්‍යන්තර මැදිහත්වීමේ ප්‍රයත්නයන්ට සහය දීමට හෝ ඒවා සත්කාරකත්වය දැරීමට පීඩනයට මුහුණ දීමට සිදුවිය හැකි අතර, එමගින් ගැටුමට සම්බන්ධ වීමේ අවදානම ඇති කරයි. ශ්‍රී ලංකාව ආසියානු කලාපයේ මධ්‍යස්ථ රටක් ලෙස සලකන බැවින්, සාම සාකච්ඡා සඳහා පසුබිමක් සැපයීමට එයට ආරාධනා කෙරෙනු ඇත.
ඉන්දියාව සහ පාකිස්ථානය යන රටවල් දෙකම සමඟ සබඳතා පවත්වා ගැනීමේ ශ්‍රී ලංකාවේ ඉතිහාසය හේතුවෙන්, මැදිහත්කරුවකු ලෙස ක්‍රියා කිරීමේ විභවයක් ඇත. කෙසේ වෙතත්, මෙය අවදානම් සහගත උපායමාර්ගික තීරණයක් වනු ඇති අතර, මැදිහත්වීමට පෙර ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය තහවුරු කර ගැනීම අවශ්‍ය වනු ඇත.
දිගු කල් පවතින ගැටුමක් දකුණු ආසියාව අස්ථාවර කළ හැකි අතර, එමගින් ශ්‍රී ලංකාවේ ආරක්‍ෂාවට සහ ආර්ථික යථා තත්ත්වයට පත්වීමට බලපෑම් ඇති කරයි. ශ්‍රී ලංකාව මෙම කලාපයේ සාමකාමී සහ ස්ථාවර වාතාවරණයක් මත රඳා පවතින බැවින්, දිගුකාලීන ගැටුමක් මගින් ආර්ථික වර්ධනය සීමා කරනු ඇත.
ඉන්දියානු ආධාර සහ පාකිස්ථාන සද්භාවය මත ශ්‍රී ලංකාවේ රඳා පැවැත්ම වෙනස්වන භූ-දේශපාලනික සන්ධානයන්ට නිරාවරණය වීමට හේතු වේ. දැනට ආර්ථික යථා තත්ත්වයට පත්වීමේ ක්‍රියාවලියෙහි නියැලී සිටින රටක් ලෙස, ශ්‍රී ලංකාවට ජාත්‍යන්තර සහයෝගීතාවය අත්‍යවශ්‍ය වන අතර, එබැවින් කලාපීය ආතතීන් එහි දිගුකාලීන ස්ථාවරත්වයට තර්ජනයක් විය හැකිය.
Saru FM Media
