පෙර ලිපියෙන් අපි නික්සන් කම්පනයෙන් පසු එළැඹුණු ෆියට් මුදල් යුගය තුළ ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම වැඩි දියුණු වූ ආකාරය ගැන කතා කතා කළා. පහත පළ කරන 1970-2023 ලෝක බැංකු දත්ත අනුව නික්සන් කම්පනය සිදු වන විට ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම ලෝක දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 26%ක් පමණයි. 2008 මහා ආර්ථික පසුබෑම සිදු වන විට මෙම පරිමාව 61% දක්වා ඉහළ ගිහින්. ඒ කියන්නේ ලෝක දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය වර්ධනය වූ වේගය මෙන් දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි වේගයකින් ජාත්‍යන්තර වෙළඳ පරිමාව ඉහළ ගිහින්.
මේ විදිහට ජාත්‍යන්තර වෙළඳ පරිමාව ඉහළ යාමේ වාසිය ලැබුණේ කාටද?
ඔය කාලයේ ඇමරිකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායමේ වර්ධන වේගය දිහා බැලුවොත් පෙනෙන පරිදි (මේ සමඟ පළ කරන ප්‍රස්ථාරය දෙස බලන්න), ඔය කාලයේදී සිදු වී තිබෙන්නේ එම වර්ධන වේගය ක්‍රමයෙන් අඩු වීගෙන යන එකයි. අනෙක් අතට, ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම තව දුරටත් වර්ධනය නොවුණු පසුගිය වසර 15ක කාලය තුළ ඇමරිකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායමේ වර්ධන වේගය ස්ථාවරව තිබෙනවා.
පොදුවේ ඉහළ ආදායම් ලබන රටවල් දිහා බැලුවත් දැකිය හැක්කේ ඔය තත්ත්වයමයි. අඩු ආදායම් රටවල ඒක පුද්ගල ආදායමේ වර්ධන වේගයේ ලොකු වෙනසක් සිදු වෙලත් නැහැ. ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම නිසා වැඩිම වාසියක් වී තිබෙන්නේ මැදි ආදායම් රටවලටයි. 2008න් පසුව එම වාසිය නැති වී මැදි ආදායම් රටවල වර්ධන වේගය පහත වැටෙමින් තිබෙනවා.
ඇමරිකාව වගේ රටක ආර්ථිකය වර්ධනය වෙන්නේ නවෝත්පාදන නිසා සිදු වන ඵලදායීතා වර්ධනය නිසා මිසක් අනෙකුත් රටවල් සමඟ කරන වෙළඳාමේ උදවුවෙන් නෙමෙයි. ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම හරහා සිදු වෙන්නේ ඇමරිකාව වගේ දියුණු රටක ආර්ථිකය වර්ධනය වීමට හේතු වූ සාධක අනෙකුත් රටවලට මහන්සියක් නැතිවම ලබාගත හැකි තත්ත්වයක් ඇති වීමයි. ලෝකයට විවෘතව සිටින මැදි ආදායම් රටක් රෝදය මුල සිටම හොයා ගන්න අවශ්‍ය නැහැ. කලින් රෝදය හදපු රටවල් දිහා බලලා රෝදය හදාගන්න පුළුවන්. හැබැයි ඒ විදිහට දියුණු රටවල් දිහා බලලා ඉගෙන ගන්න පුළුවන් වෙන්නෙත් ආර්ථිකයක් කිසියම් සීමාවකින් එහාට වර්ධනය වූ පසුවයි. අඩු ආදායම්ලාභී රටවල් වේගයෙන් වර්ධනය වී නැත්තේ ඒ නිසා.
ආර්ථික වර්ධනයේ හිණි පෙත්තේ නොසිටින රටවලට ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම හරහා ලබා ගත හැකි වාසි ඉතාම පැහැදිලියි. එම රටවල නිෂ්පාදන ක්‍රමවේදයන් වඩා කාර්යක්ෂම කර ගත හැක්කේ ලෝකයට නිරාවරණය වෙන්න ඉඩ දෙන තරමටයි. නමුත් ආර්ථික වර්ධනයේ හිණි පෙත්තේ සිටින රට වලට මෙයින් ලැබෙන වාසිය කුමක්ද?
මෙහිදී අදාළ වන ආර්ථික විද්‍යා මූලධර්මය සංසන්දනාත්මක වාසියයි. ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමේ යෙදෙන ඕනෑම රටකට සංසන්දනාත්මක වාසිය හේතුවෙන් ප්‍රතිලාභ ලබා ගන්න පුළුවන්.
ඇඩම් ස්මිත් විසින් මුලින්ම ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම ප්‍රවර්ධනය කළේ පරිපූර්ණ වාසිය කියන සංකල්පය මත පදනම්වයි. ඒ අනුව, ඕනෑම රටකට අනෙක් රටවල් වලට වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස මොනවා හෝ දෙයක් නිෂ්පාදනය කරන්න පුළුවන්නම් වෙළඳාම මගින් වාසියක් ලබා ගන්න පුළුවන්.
සංසන්දනාත්මක වාසිය පිළිබඳ අදහස පසුව ඉදිරිපත් කළේ ඩේවිඩ් රිකාඩෝ විසින්. අදටත් පිළිගැනෙන එම අදහස අනුව, කිසිම භාණ්ඩයක් හා අදාළව පරිපූර්ණ වාසියක් නැති රටකට වුනත් වෙළඳාම මගින් වාසියක් ලබා ගන්න පුළුවන්. ඊට හේතුව ඕනෑම රටකට කවර හෝ භාණ්ඩ හා අදාළව සංසන්දනාත්මක වාසියක් තිබීමයි. ඒ නිසා, කිසිදු භාණ්ඩයකට පරිපූර්ණ වාසියක් නැති වීම ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි.
පරිපූර්ණ වාසිය සරලව මේ විදිහට පැහැදිලි කරන්න පුළුවන්. ඇමරිකාවට ලංකාවට වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස ඇඟලුම් නිපදවන්න පුළුවන්. ඒ වගේම ලංකාවට වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස පරිගණක නිපදවන්නත් පුළුවන්. ඒ කියන්නේ ඔය දෙකේදීම පරිපූර්ණ වාසිය තියෙන්නේ ඇමරිකාවට. ලංකාවට දෙකෙන් එකක් හා අදාළව හෝ පරිපූර්ණ වාසියක් නැහැ. එසේ තිබියදී වුවද, ඇමරිකාවට ලංකාවේ නිපදවන ඇඟලුම් ආනයනය කිරීම වාසිදායකයි. ඊට හේතුව ලංකාවට ඇඟලුම් හා අදාළව සංසන්දනාත්මක වාසියක් තිබීමයි.
Saru FM Media
